آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، با اشاره به حمله اخیر جمهوری اسلامی به اسرائیل، تهران را «بزرگترین خطر برای ثبات و امنیت منطقه» خواند و بر اهمیت ایجاد دفاع یکپارچه در خاورمیانه تاکید کرد.
بلینکن روز دوشنبه ۱۰ اردیبهشت در دیدار با وزیران امور خارجه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در ریاض، پایتخت عربستان سعودی اعلام کرد: «این حمله، تهدید حاد و فزاینده ایران و همچنین ضرورت همکاری ما در زمینه دفاع یکپارچه را برجسته میکند.»
او افزود: «این موضوعات، محور دیدار چند هفته آینده میان کارگروه آمریکا و شورای همکاری خلیج فارس برای دفاع هوایی و موشکی یکپارچه خواهد بود.»
جمهوری اسلامی شامگاه ۲۵ فروردین با بیش از ۳۰۰ موشک کروز، موشک بالستیک و پهپاد به اسرائیل حمله کرد. این اولین حمله مستقیم حکومت ایران به خاک اسرائیل بود.
بنا بر اعلام ارتش اسرائیل، ۹۹ درصد از پرتابههای ایران از سوی سامانههای دفاعی اسرائیل و متحدان آنرهگیری و ساقط شدند.
بلینکن همچنین نسبت به خطر دستیابی ایران به سلاح هستهای هشدار داد و تاکید کرد باید اطمینان حاصل کنیم که این موضوع هیچگاه محقق نخواهد شد.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی روز چهارم اردیبهشت اعلام کرد جمهوری اسلامی میتواند ظرف چند هفته به اورانیوم غنیشده کافی برای ساخت بمب اتمی دست یابد.
بلینکن: موثرترین راه برای حل بحران انسانی غزه، برقراری آتشبس است
وزیر امور خارجه ایالات متحده گفت موثرترین راه برای حل بحران انسانی در غزه، دستیابی به توافق آتشبس و پایان دادن به درگیریها در منطقه است.
بلینکن افزود وضعیت انسانی در غزه در هفتههای اخیر پیشرفت قابل مشاهدهای داشته است، با این حال هنوز باید اقدامات بیشتری در این خصوص صورت گیرد.
این اظهارات دو روز پس از آن مطرح میشوند که خلیل الحیه، از اعضای ارشد حماس، خبر داد این گروه در حال بررسی آخرین پیشنهاد اسرائیل درباره آزادی گروگانهای اسیر در غزه و برقراری آتشبس است.
او از ذکر جزییات این پیشنهاد خودداری کرد و تنها گفت پیشنهاد اسرائیل پاسخی به طرح حماس است که دو هفته پیش ارائه شده بود.
بلینکن در ادامه سخنان خود در ریاض ابراز امیدواری کرد که حماس پیشنهاد «فوقالعاده فوقالعاده سخاوتمندانه» اسرائیل را بپذیرد.
او افزود حماس باید درباره قبول یا رد این پیشنهاد به سرعت تصمیمگیری کند.
به گفته بلینکن، واشینگتن همچنین موضوع آزادی دریانوردی در دریای سرخ را با شورای همکاری خلیج فارس در میان خواهد گذاشت.
از زمان آغاز مناقشه کنونی حماس و اسرائیل، حوثیهای یمن، از گروههای مورد حمایت حکومت ایران، با حمله به کشتیهای بینالمللی در دریای سرخ، تنگه بابالمندب و خلیج عدن، امنیت دریانوردی را در منطقه به خطر انداختهاند.
مذاکرات بر سر برقراری روابط میان عربستان سعودی و اسرائیل
بلینکن اعلام کرد ریاض و واشینگتن در یک ماه گذشته به صورت فشرده درباره عادیسازی روابط میان عربستان سعودی و اسرائیل با یکدیگر همکاری کردهاند.
به گفته بلینکن، اقدامات دوجانبه آمریکا و عربستان سعودی در خصوص عادیسازی «به صورت بالقوه در آستانه کامل شدن قرار دارد».
اسرائیل در طول سالهای اخیر توانسته است با استفاده از نگرانیهای کشورهای عربی منطقه در مورد سیاستهای خصمانه حکومت ایران، روابط خود را با تعدادی از این کشورها عادیسازی کند.
اسرائیل ابتدا در سپتامبر ۲۰۲۰ در چارچوب «پیمان ابراهیم» با دو کشور امارات و بحرین روابط سیاسی و دیپلماتیک برقرار کرد و سپس در اکتبر همان سال با مراکش و در دسامبر ۲۰۲۲ با سودان پیمان عادیسازی روابط امضا کرد.
در ماههای اخیر گمانهزنیها درباره احتمال عادیسازی روابط میان عربستان سعودی و اسرائیل واکنشهای منفی مقامهای جمهوری اسلامی را در پی داشته است.
در یکی از آخرین واکنشها، ابراهیم رئیسی، رییس دولت جمهوری اسلامی روز هشتم فروردین در دیدار با اسماعیل هنیه، رییس دفتر سیاسی حماس، به موضوع برقراری روابط میان برخی کشورهای منطقه و اسرائیل پرداخت و گفت عادیسازی روابط با کشورهای اسلامی نمیتواند برای اسرائیل «امنیتآفرین» باشد.
خامنهای هم روز ۱۱مهر عادیسازی روابط اسرائیل و کشورهای منطقه را به «شرطبندی روی اسب بازنده» تشبیه کرد و آن را قماری «محکوم به باخت» خواند.
ادامه رایزنیها در ریاض برای برقراری آتشبس در نوار غزه
استفان سژورنه، وزیر خارجه فرانسه، روز ۱۰ اردیبهشت در ادامه تلاشهای پاریس برای کاهش تنشها در منطقه، به ریاض سفر کرد.
او روز ۹ اردیبهشت هم به لبنان رفته بود تا از شعلهورتر شدن آتش درگیریها و وقوع جنگ احتمالی میان حزبالله و اسرائیل جلوگیری کند.
سژورنه در ریاض از پیشرفت در مذاکرات آتشبس خبر داد و در عین حال تاکید کرد باید در خصوص پیشبینی نتیجه نهایی گفتوگوها محتاط بود.
او شرایط غزه را فاجعهآمیز خواند و برقراری آتشبس را امری ضروری توصیف کرد.
آنتونیو تاجانی، وزیر خارجه ایتالیا، هم عصر دوشنبه وارد ریاض خواهد شد. هدف از این سفر گفتوگو بر سر تنشزدایی در منطقه و آینده نوار غزه عنوان شده است.
در روزهای اخیر رایزنیهای جامعه بینالمللی، بهویژه مصر و ایالات متحده، برای میانجیگری میان حماس و اسرائیل و توقف خشونتها در غزه با شدت بیشتری در جریان بوده است.
جامعه جهانی نگران است که حمله احتمالی اسرائیل به رفح در جنوب غزه به یک فاجعه انسانی در این منطقه منجر شود و به همین دلیل میکوشد از وقوع چنین رخدادی جلوگیری کند.
محمود عباس، رییس تشکیلات خودگردان فلسطین، روز ۹ اردیبهشت در سخنرانی خود در جلسه ویژه مجمع جهانی اقتصاد در ریاض اعلام کرد تنها آمریکا میتواند مانع از حمله قریبالوقوع اسرائیل به رفح شود.
یسرائیل کاتز، وزیر خارجه اسرائیل، روز هشتم اردیبهشت گفته بود در صورت نهایی شدن توافق آتشبس و آزادی گروگانهای اسرائیلی، این کشور طرح خود را برای عملیات نظامی در رفح به حالت تعلیق در خواهد آورد.
بیش از یک میلیون آواره فلسطینی برای در امان ماندن از خشونتها در نقاط مختلف غزه، در رفح پناه گرفتهاند.