عبدالناصر همتی، وزیر امور اقتصادی و دارایی دولت چهاردهم ضمن اشاره به کاهش درآمدهای نفتی دولت، وعده داد برای تامین مالی تولید، ابزارهای جدیدی ایجاد خواهد شد. با وجود هشدار همتی درباره کاهش فروش نفت، دولت در لایحه بودجه سال ۱۴۰۴، روی افزایش هشت درصدی درآمدهای نفتی حساب کرده است.
همتی روز ۲۶ آبان در همایش «تامین مالی تولید از بنگاه‌داری به بنگاه‌سازی» با اذعان به این که «افزایش درآمد ارزی ناشی از فروش نفت نداریم»، گفت: «نباید برای رشد اقتصادی منتظر افزایش قیمت نفت باشیم و باید ابزارهای غیر‌ارزی برای رشد اقتصادی را تقویت کنیم.»
این گفته‌های همتی در حالی بیان می‌شود که دولت چهاردهم طبق لایحه بودجه، برای سال آینده ۲۱۰۷ هزار میلیارد تومان درآمد نفتی پیش‌بینی کرده است.
این رقم حدود هشت درصد بیشتر از مقدار مصوب سال ۱۴۰۳ است.
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی لایحه بودجه دولت پیش‌بینی کرده است با روند فعلی تولید و صادرات نفت خام، در سال آینده درآمدهای دولت از محل صادرات نفت خام، میعانات گازی و خالص صادرات گاز طبیعی حدود ۱۱ درصد از رقم پیش‌بینی شده در لایحه بودجه کمتر باشد.
این گزارش مرکز پژوهش‌ها بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید را در سناریوهای خود دخالت نداده است.
با نگاهی به عملکرد چهار سال اول ریاست‌جمهوری ترامپ که صادرات نفت جمهوری اسلامی در آن از بیش از سه میلیون بشکه در روز به زیر ۲۰۰ هزار بشکه در روز رسید، احتمالا تفاوت پیش‌بینی دولت در لایحه بودجه نسبت به واقعیت در سال ۱۴۰۴ بیشتر از ارقام فعلی خواهد بود.
راهکار دولت
به گفته همتی، جمهوری اسلامی نمی‌تواند روی افزایش درآمدهای ارزی ناشی از صادرات نفت حساب باز کند.
وزیر اقتصاد دولت چهاردهم گفت: «اگر رشد و تولید اتفاق نیفتد، قدرت خرید مردم روز به روز کاهش می‌یابد.»
او «شرایط نااطمینانی اقتصاد» را عامل اصلی عدم رشد تولید در ایران دانست و تاکید کرد: «با ساختار نامناسب اقتصادی موجود، با توقف تورم، رشد متوقف می‌شود و با شروع رشد، تورم ایجاد می‌گردد.»
پیشنهاد همتی برای برون‌رفت از شرایط فعلی «طراحی ابزارهای غیر‌ارزی» است.
به گفته او، وزارت اقتصاد با استناد به قانون تامین مالی تولید و زیرساخت‌ها، شیوه‌های جدیدی برای تامین مالی تولید طراحی کرده است.
در اقتصاد ایران به طور سنتی، تامین مالی فعالیت‌های اقتصادی از سوی بانک‌ها و از طریق تسهیلات انجام می‌شود.
قانون تامین مالی تولید و زیرساخت‌ها، اولین تلاش جمهوری اسلامی برای توسعه روش‌های تامین مالی نبوده است اما با وجود تلاش دولت‌های قبلی، بانک‌ها همچنان نقشی اساسی در تامین مالی تولید دارند.
وعده خروج بانک‌ها از بنگاه‌داری
بنگاه‌داری بانک‌ها از دلایل اصلی ناکارآمدی سیستم تامین مالی در ایران است. موضوعی که همتی هم به آن اشاره کرده و گفته است: «بنگاه‌داری بانک‌ها امسال باید تمام شود.»
همتی با درخواست از بانک مرکزی برای ایفای نقش خود طبق تکالیف برنامه هفتم توسعه در زمینه خروج بانک‌ها از بنگاه‌داری گفت: «برای تشویق بانک‌ها به خروج از بنگاه‌داری، تمهیداتی در نظر گرفته شده است.»
بنگاه‌داری بانک‌ها در اقتصاد جمهوری اسلامی معضلی است که حتی با درخواست و دستور صریح علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی هم حل نشد.
شهریور ۱۳۹۷ که همتی رییس کل بانک مرکزی در دولت حسن روحانی بود، خامنه‌ای در دیدار با هیات دولت گفت: «بانک‌ها غلط می‌کنند با پول مردم برای خودشان امکانات درست کنند و بنگاه‌داری کنند.»